بررسی روش های سیستماتیک حل مساله – روش حل مساله OODA

آموزش حل مسئله – روش حل مساله OODA

Observe – Orient – Decide – Act

مشاهده کن، جهت گیری نما، تصمیم بگیر و اقدام کن

روش حل مساله OODA در محیطی نظامی، طراحی و تدوین شده است. آقای John Boyd طراح و معرف این روش، از افسران نیروی هوایی ایالات متحده و یک متفکر و استراتژیست نظامی شناخته شده و معروف می باشد. این متد حل مساله پس از ارائه و به‌کارگیری گسترده آن در حل مسائل نظامی (در جنگ های مختلف از ویتنام تا عراق) مورد توجه محافل آکادمیک قرار گرفت و به حوزه مدیریت و کسب و کار نیز وارد شده و از آن در آموزش حل مسئله در حوزه هایی خاص استفاده می شود.

روش OODA با توجه به خواستگاه نظامی آن که در محیطی با احساس حضور دشمن، متولد شده و پرورش یافته است، برای به‌کارگیری در حوزه کسب و کار، آنجا که در یک فضای رقابتی، بایستی برنامه‌ریزی کرده و مسائل را حل کنیم، شاید بیشترین و بهترین کارایی را نشان دهد.

همچنین این متد، یک مکانیزم مناسب برای تحلیل، پاسخ‌دهی و اقدام در حداقل زمان می باشد. جایی که سرعت در برنامه ریزی و نشان دادن واکنش، حیاتی بوده و موفقیت یا شکست تا حد زیادی به آن بستگی دارد.

آموزش حل مسئله – روش حل مساله ooda Loop

روش OODA چهار گام اصلی دارد که در ادامه این چهار گام و اقدام های زیرمجموعه هر مرحله را مشاهده می کنید.

۱ – مشاهده : Observe

گردآوری داده ها و اطلاعات از منابع مختلف

• وضعیت فعلی را تعریف نمایید
• روشی که هم اکنون کارها به آن صورت انجام می شوند را در قالب یک سند تدوین کنید
• شرایط را تحلیل و فرصت های پیش رو را مشخص کنید
• قضیه ها و موقعیت هایی که با آنها روبرو هستیم را شناسایی نمایید

معمولا در این مرحله توصیه می شود که هر چه قدر می توانید اطلاعات بیشتری گردآوری نمایید. به نظر می آید بهتر باشد آن قدر در پی کسب اطلاعات باشیم که به یک شناخت نسبی و کافی دست پیدا کنیم. اطلاعات بیشتر از حد نیاز ممکن است موجب اختلال و حواس پرتی در جهت‌گیری شود یا محدودیت هایی را بدون ضرورت واقعی، به ابعاد مساله اضافه نموده و روند تصمیم گیری و حل مساله را کند و زمان‌بر نماید.

۲ – جهت گیری : Orient

بررسی و تحلیل اطلاعات به دست آمده

جهت یابی در حقیقت مرحله اول تصمیم گیری است. جهت گیری، مبتنی بر تحلیل داده ها و تفسیری که از اطلاعات به دست آمده، مسیر کلی حرکت را مشخص می سازد. قدرت تمیز اطلاعات مفید از داده ها و اطلاعات زاید و نادیده گرفتن موارد غیرضروری، در این مرحله، کمک‌رسان می باشد.

• از وضعیت آتی، یک تعریف به دست دهید
• یک سند از توصیف جایی که می خواهیم به آنجا برسیم، تدوین نمایید
• تحلیل علت ریشه ای – RCA را انجام داده و علت های اصلی وقوع مساله را شناسایی کنید
• با انجام تحلیل SWOT به شناخت بهتری از شرایط دست یابید
• مسایل، تهدیدها و فرصت هایی که قیدها و محدودیت های موقعیت را مشخص می کنند، تعیین نمایید
• تعیین دامنه و محدوده مساله را انجام دهید
• الزامات و نیازمندی ها را مشخص کنید
• معیارهای موفقیت را تعریف نمایید

۳- تصمیم گیری : Decide

تعیین استراتژی و برنامه اجرایی

این مرحله شامل اتخاذ یکی از راه ها و مسیرهای تعیین شده در جهت گیری و گزینش بهترین حالت یا حالت بهینه می باشد.

• نقشه راه انتقال از وضعیت فعلی به وضعیت آتی را ترسیم کنید
• گزینه های حرکت رو به جلو را مشخص نمایید
• راه حل های پیشنهادی مورد ارزیابی و گزینش قرار گیرند
• نحوه پیاده سازی استراتژی در دستور کار قرار گیرد
• طرح اقدام – Action plan اجرای استراتژی تدوین شود

آموزش حل مسئله – روش حل مسئله ooda Loop

۴- اقدام :  Act

اجرای برنامه ها و تحقق اهداف

• استراتژی ها و طرح های اقدام را مطابق آن چه تا کنون برنامه ریزی کرده اید، اجراء نمایید
• هم اکنون و پس از اجرا، بایستی آنچه از “وضعیت آتی” ترسیم کرده بودید، به صورت اجرایی و بالفعل درآمده باشد،
• قضایا حل شده باشند،
• فرصت ها محقق گردیده و
• درس‌آموخته های حاصل از تجربه ها به دست آمده باشند.

در این مرحله و پس از اجرای اقدام های تصمیم گیری شده، مناسب است که مجددا به اطلاعات مرحله مشاهده، نظری بیفکنید یا اگر اطلاعاتی در این میان (گذر از سه مرحله پیشین) اضافه شده را بررسی نمایید و در دور جدید اجرای حلقه از آنها استفاده کنید.

*******

نام کامل این روش، OODA Loop می باشد. یعنی این مراحل به صورت یک حلقه، می توانند دوباره و دوباره تکرار شوند. یعنی در صورت لزوم و در شرایط عدم دستیابی به هدف و برای این که وضعیت مطلوب و موردنظر محقق شود و مساله حل گردد، می توان یک بار دیگر، این چرخه را اجرا نمود.

این حلقه، پویا و دینامیک است و روابط بین مراحل به صورت ترتیب و توالی مطلق نیست. یعنی این طوری نیست که باید حتما مرحله چهارم و یک سیکل کامل به اتمام رسد و سپس در دور جدید حلقه، اطلاعات را بازبینی کنیم. به عنوان مثال اگر در مرحله تصمیم‌گیری هستید و اطلاعات جدیدی به دست آمده است که منجر به تغییر جهت‌گیری شما می شود، بهتر است که با توجه به اطلاعات و جهت گیری جدید، در تصمیم‌های اتخاذ شده، تجدید نظر نماییم.