مدیریت استراتژیک، تعیین هدفی ثابت، برنامه ای بدون تغییر و برای پنج سال آینده نیست (استراتژی ها روی سنگ نوشته نمی شوند)

این جمله را حتما زیاد شنیده اید چه الان و چه به صورت رایج و همیشگی، که :

“با این شرایط که نمی شود استراتژی داشت و استراتژیک کار کرد”

گفتن این جمله البته در بسیاری موارد بیراه نیست و گویندگان که عمدتا تصمیم سازان و تصمیم گیران سازمان ها هستند، دلایل متعدد منطقی همچون شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم را در پشت کلام خود برقرار می بینند. با این حال عبارت فوق وقتی ارزش مفهومی و عملی صحیح و درستی دارد که فرض کنیم استراتژی یک برنامه مبتنی بر پیشگویی رویدادها و شرایط آینده هست، پنج ساله هم نوشته می شود، هر اتفاقی هم که روی دهد نباید به اهداف یا برنامه های رسیدن به اهداف دست زد و یک کلام و ثابت قدم همان طرحی که با کلی احتمال و پیش بینی نوشته شده است را پیگیری کرده و اجراء نمود.

*******

رویکردها و نگرش های متعددی در حوزه مدیریت استراتژیک وجود دارند که باعث خلق مدل ها و فرآیندهای گوناگونی از روش های برنامه ریزی استراتژیک و تدوین یا گزینش استراتژی ها شده اند. از یک نگاه خاص، دو رویکرد و دو نظریه نسبت به استراتژی ها و مدیریت استراژیک وجود دارد که شامل نظریه “حالت طرح ریزی” و نظریه “حالت تکاملی” می باشند. ۱

الف – نظریه حالت طرح ریزی  planning mode

این نظریه، استراتژی را به عنوان طرح یا یک رشته رهنمودهای واضح و روشن که از قبل تدوین شده، توجیه و تشریح می کند. بر این اساس، مدیران مقصدی که می خواهند به آن برسند را مشخص کرده، سپس به منظور نیل به آن مقصد، یک طرح اصولی و ساختارمند تدوین نموده و اجرای آن را دنبال می کنند.

لازم به گفتن است که این نظریه هنوز هم به عنوان یک نظریه مهم مطرح می باشد.

ب – نظریه حالت تکاملی   evolutionary mode

بر اساس این نظریه، استراتژی لزوما طرحی اصولی و سنجیده نیست بلکه در طی زمان به عنوان الگو در جریان تصمیمات مهم است که ظهور پیدا می کند. بسیاری از شرکت های موفق از این روش تبعیت می کنند. همانطور که اهداف می توانند به عنوان عوامل از قبل تدوین شده، رفتارهای آتی را راهنمایی کنند (یا بعد از بروز رفتار آن را توجیه نمایند) استراتژی نیز می تواند از قبل، تدوین شده یا این که در طی زمان تکامل یابد.

*******

درک نظریه دوم یعنی نگاه تکاملی به استراتژی و به کارگیری این متد می تواند در بهره بردن از منافع و مزایای ” استراتژیک فکر و عمل کردن ” در شرایطی همچون محیط اقتصادی امروز، سازمان ها را کمک کرده و یاری رساند.

۱  استفن رابینز – آلفرد چندلر