چرخه عمر محصول موفق یا طراحی موفقیت آمیز یک محصول با توجه به دوره حیات محصول

بررسی چرخه عمر محصول موفق – طراحی موفقیت آمیز یک محصول با توجه به دوره حیات محصول

عمر محصولاتی که شرکت ها تولید کرده و روانه بازار می کنند همیشگی نیست، هر محصولی هر چه قدر هم موفق و پراقبال، باز هم از دوره رونق و پرفروش بودن گذر کرده و به دوره افول و از رده خارج شدن می رسد (البته به جز برخی خودروها) به این مراحل مختلفی که یک محصول در طول دوره عمر از آن ها می گذرد دوره حیات محصول یا چرخه عمر محصول product life cycle می گوییم.

این یک مسئله عمومی است. حتی سازمان هایی که طراحی محصول را انجام نداده و به اصطلاح، محصولات را مهندسی معکوس نموده و تولید می‌کنند باز همین مرحله را با شرح فعالیت های متفاوتی انجام می دهند.

برخی از فعالیت های مرحله طراحی محصول برای شرکتی که خود محصولات‌اش را از ابتدا طراحی نمی کند شامل اندازه گیری و تعیین مشخصات ابعادی و فنی محصول، مدل کردن، تهیه نقشه ها، شناسایی و تعیین مواد اولیه و . . . می شود.

پس از تعریف کامل محصول شامل تعیین کارکردها، مشخصات فنی، الزامات موادی و ویژگی های کیفی، اقدام مهم بعدی، طراحی نحوه ساخت و تولید محصول می باشد که خود نیز دست کمی از طراحی محصول به لحاظ زمان، پیچیدگی و هزینه ندارد.

حتی شرکتی که می خواهد محصول جدیدی را تولید کند در حالی که پیش از آن محصولات مشابهی را تولید می کرده هم بایستی فعالیت‌هایی مشابه طراحی، اما در مقیاس کوچک‌تری صورت دهد. پس تقریبا همه محصولات به نوعی مشمول این الگوی عمومی می شوند.

مراحل مختلف چرخه عمر محصول – طراحی موفقیت آمیز محصولات یا خدمات با توجه به دوره حیات محصول

محصول موفق (طراحی موفقیت آمیز یک محصول یا یک خدمت)

حالا دانستن این نکته که طراحی و تولید یک محصول، مراحل و فعالیت های مختلفی را شامل می شود، چه ارزش و آورده‌ای دارد؟

و این که ما بدانیم برای این که یک محصول به مرحله فروش در بازار و نزد مشتری برسد باید از مراحل طراحی محصول، طراحی فرآیند ساخت، تولید آزمایشی و تولید انبوه گذر کنیم، چه منافع و مزایایی را ارائه می کند؟

محصول (جدیدی) موفق خواهد بود و کار طراحی آن محصول را هنگامی موفقیت آمیز می دانیم که نمودار چرخه عمر محصول در دو جهت افقی و عمودی افزایش پیدا کند.

چرخه عمر محصول موفق یا طراحی موفقیت آمیز یک محصول با توجه به دوره حیات محصول

همان طور که در نمودار چرخه عمر محصول هم مشاهده کردید محور عمودی میزان فروش را نشان می دهد و هر چه نقطه بیشینه نمودار بالاتر باشد یعنی فروش به مقدار بیشتری خواهد رسید و رکورد فروش محصول در بازه و دوره زمانی مشخصی (مانند فروش سالانه یا فروش ماهانه) مقادیر بالاتری را محقق خواهد ساخت.

تا پیش از رسیدن به نقطه ماکزیمم و همچنین نقطه عطف نمودار چرخه عمر، شیب نمودار مثبت است یعنی فروش، در هر دوره نسبت به دوره قبل در حال افزایش می‌باشد. پس از آن البته، شیب نمودار منفی شده و فروش در هر دوره ماهانه یا سالانه نسبت به پیش از آن، کاهش را نشان می‌دهد.

در سوی دیگر، محور افقی زمان را نشان می دهد. گفتیم که آن طراحی محصولی، موفق تر است که اندازه نمودار در جهت افقی بزرگ‌تر شود یعنی دوره عمر محصول، طولانی‌تر گردد. توجه داشته باشید به این نکته که این طولانی‌تر شدن نمودار یعنی کش‌آمدن آن در جهت افقی، بهتر است (یا بایستی) در مرحله بلوغ یعنی “فروش بالا” رخ دهد و نه در مرحله اول یا زوال آن، زیرا در این مرحله است که تولید و فروش محصول، مسائل و مشکلات ابتدایی را پشت سر گذاشته و تبدیل به کسب و کاری سودآور شده است.

پس یک طراحی موفق به معنای افزایش قله منحنی و دستیابی به میزان حداکثر تقاضا در بازار و افزایش طول عمر محصول بعد از دستیابی به قله و ماندن طولانی مدت در این نقطه و منطقه است.

ابزارهای مهندسی، تجاری و مالی بهبود چرخه عمر محصول

نکته ماقبل آخر این که تحقق این دو هدف یعنی افزایش بیشینه فروش و بالا بردن طول دوره زمانی سودآوری محصول، ابزارها و تکنیک های خاص خود را نیاز دارد که می‌توان این اقدامات را در سه دسته عوامل مهندسی، عوامل بازرگانی (بازاریابی و فروش) و عوامل مالی (مدیریت هزینه و مهندسی مالی) تقسیم بندی نمود. امیدوارم در فرصتی که همین نزدیکی‌ها پیش خواهد آمد، به این روش ها بپردازم.

چرخه عمر خدمات ، دوره حیات خدمات

در انتها نیز شایسته گفتن است که در همه جای مطلب از چرخه عمر یا دوره حیات “محصول” صحبت کردیم، با این حال، نکاتی را که مرور نمودیم با همین رویکرد و شیوه، در مورد خدمات هم می توان مفاهیم مشابه را ارائه کرد.