شاخص های کلیدی عملکرد پایش فرآیند مدیریت منابع انسانی - قسمت اول

شاخص های کلیدی مدیریت منابع انسانی – قسمت اول

KPIs for Human Resource Management – part 1

همان طور که می دانید فرآیند و سیستم مدیریت منابع انسانی، زیرسیستم های متعددی را شامل می شود که به طور معمول این موارد می باشند.

آموزش، جذب و استخدام، نظام آراستگی محیط کار ۵S ، نظام پیشنهادها، ارزیابی عملکرد، انگیزش، برنامه ریزی نیروی انسانی و ایمنی شغلی، بهداشت حرفه ای و ارگونومی و . . .

البته زیرسیستم های اشاره شده برای مدیریت منابع انسانی، نزد متخصصان مختلف، متفاوت می باشد و مواردی که در بالا اشاره شده به صورت نسبی می باشند.

در این جا قسمت اول فهرستی از شاخص های پایش و اندازه گیری فرآیند مدیریت منابع انسانی با نگاهی به حوزه های مختلف سیستم های مدیریت منابع انسانی، ارائه می شود و نحوه اندازه گیری و فرمول محاسبه شاخص نیز تعریف می گردد. لازم به ذکر است که در خصوص طراحی و تعریف شاخص های کلیدی عملکرد در حوزه ایمنی شغلی، بهداشت حرفه ای و ارگونومی نیز در فرصتی دیگر مطلبی ارائه خواهد شد.

لازم به ذکر است از شاخص های ارائه شده می توان به طور مستقیم در تعریف و تعیین شاخص های پایش فرآیند مدیریت منابع انسانی هنگام پیاده سازی الزامات سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001 و همچنین سیستم مدیریت کیفیت صنعت خودرو IATF 16949 : 2016 و دیگر استانداردهای مدیریت ایزو استفاده نمود.

شایسته می دانم بگویم که هر شاخص پایش و اندازه گیری، جنبه ای از عملکرد همچون سطح کارایی، سرعت عمل، کیفیت یا اثربخشی یک فرآیند یا فعالیتی خاص را می سنجد و اندازه گیری می کند. بدیهی است انتخاب و به کارگیری شاخص ها، شناخت و تحلیل شرایط و اقتضائات خاص آن سازمان را می طلبد و لزوما یک شاخص منفرد نمی تواند همه ابعاد مختلف سنجش و ارزیابی فرآیندی همچون مدیریت منابع انسانی را پوشش دهد. بنابراین نیاز است با توجه به ماهیت و بافت یک سازمان، مجموعه ای از شاخص های متناسب با آن سازمان را انتخاب نمود تا نتایج حاصل از اندازه گیری مقادیر شاخص ها در برنامه ریزی های سیستم مدیریت به صورتی موثر مورد استفاده قرار گیرد.

میانگین زمان جذب و استخدام نیروهای انسانی تقاضا شده

فرمول محاسبه شاخص : مجموع زمان های مابین ارائه درخواست جذب نیرو از واحدها تا زمان شروع به کار نیروی استخدام شده تقسیم بر مجموع تعداد موارد تقاضای استخدام نیرو

نسبت جذب نیرو از داخل سازمان

فرمول محاسبه شاخص : تعداد نفرات جایگزین شده در پست های خالی از نفرات داخل سازمان تقسیم به تعداد کل موقعیت های شغلی خالی یا ایجاد شده ضرب در عدد ۱۰۰

نکته : برای محاسبه این شاخص، منظور از تعداد نفرات جایگزین شده از داخل سازمان، آن هایی است که از پست و شغلی قبلی خود در سازمان حداقل یک رده در ساختار سازمانی بالاتر آمده باشند. همچنین ضرورت استفاده از این شاخص و نحوه تحلیل آن در سازمان های مختلف، می تواند بسیار متفاوت باشد.

نسبت تعداد پرسنل واحدهای ستادی به پرسنل واحدهای صفی

فرمول محاسبه شاخص : تعداد کل پرسنل شاغل در پست های ستادی به تعداد کل پرسنل واحدهای صفی شرکت ضرب در ۱۰۰

نکته ۱ : شاخص نسبت پرسنل واحدهای صفی به کل پرسنل شرکت و همچنین شاخص نسبت تعدادی پرسنل ستاد به پرسنل صف را هم می توان بر حسب نیاز یا دیگر ضرورت ها انتخاب و محاسبه نمود.

نکته ۲ : تحلیل نتیجه و مقدار اندازه گیری شده برای این شاخص ها در شرکت های مختلف بسیار متفاوت و حتی معکوس باشد.

درصد اثربخشی دوره های آموزشی برگزار شده

فرمول محاسبه شاخص : تعداد نفرساعت دوره های آموزشی برگزار شده و اثربخش ارزیابی شده اند به نفرساعت کل دوره های آموزشی برگزار شده ضرب در ۱۰۰

برای برخی از دوره های آموزشی نیازی نیست که فرآیند سنجش اثربخشی برای آن ها انجام شود. اطلاعات این دوره در محاسبه شاخص در نظر گرفته نشود.

سرانه نفر ساعت آموزش های برگزار شده

فرمول محاسبه شاخص : مجموع نفرساعت های کل دوره های آموزشی برگزار شده برای همه کارکنان سازمان تقسیم بر تعداد پرسنل سازمان

میانگین امتیاز رضایت پرسنل

فرمول محاسبه شاخص : میانگین امتیازهای به دست آمده از پرسش نامه های تکمیل شده سنجش رضایت کارکنان سازمان

سرانه پیشنهادهای پرسنل

فرمول محاسبه شاخص : تعداد کل پیشنهادهای ارائه شده توسط پرسنل (که به لحاظ شروط پیشنهاد بودن، مورد پذیرش واقع شده اند اما به این که قابلیت اجراء دارند یا ندارند توجه نمی کنیم) تقسیم بر تعداد کارکنان سازمان طی دوره اندازه گیری

نکته : در این شاخص فقط کمیت و تعداد پیشنهادها مد نظر است و معمولا در مقاطع ابتدای اجرای سیستم و نظام پیشنهادها مورد کاربرد و استفاده قرار می گیرد.

درصد پیشنهادهای اجراء شده به کل پیشنهادهای ارائه شده

فرمول محاسبه شاخص : تعداد کل پیشنهادهای ارائه شده توسط پرسنل که مورد پذیرش قرار گرفته و اجراء شده اند، تقسیم بر تعداد کل پیشنهادهای ارائه شده طی دوره اندازه گیری ضرب در ۱۰۰

نکته : در این شاخص توجه و تمرکز بر روی کیفیت پیشنهادها می باشد و معمولا پس از گذشت مراحل ابتدایی اجرای نظام پیشنهادها به کار گرفته می شود.

شاخص های کلیدی عملکرد مدیریت منابع انسانی – قسمت دوم