تکنیک SMED – تعویض تک دقیقه ای قالب – چیست؟

SMED               /      QCO

تغییر سریع خط       /    تعویض تک دقیقه ای قالب

Single Minute Exchange Of Die   /     Quick Change Over

پیشتاز و مبدع روش های نظام یافته و سیستماتیک بهبود همچون تعویض تک دقیقه ای قالب، عمدتا ژاپنی ها بودند. خواستگاه این سیستم که از جمله تکنیک های تولید ناب Lean Production tools است مثل بسیاری از ابزارهای بهبود عملیاتی، شرکت عظیم و سازمان قابل ستایش تویوتا می باشد.

تعویض تک دقیقه ای قالب در رویکرد مدون و منظم ژاپنی ها به شناسایی، کاهش و حذف اتلاف زاده شد. آن ها فرآیند به فرآیند و فعالیت به فعالیت را گشتند و آنجایی که چیزی هدر می رفت را زیر ذره بین واکاوی و روی میز تحلیل و بررسی قرار دادند.

آن ها فقط یک اقدام برای حل این مسئله در نظر نگرفتند، فقط یک پروژه برای کاهش زمان های تعویض، طرح ریزی و اجرا نکردند. آن ها برای بهبود روی هر نوع اتلاف (مودا – muda)، سیستم طراحی کردند. برای کاهش زمان توقف خط تولید به خاطر خرابی دستگاه ها و ماشین آلات TPM را بنا نهادند، برای شناسایی و پیشگیری خطاها، سیستم پوکایوکه – poka yoke را طراحی کردند و همینطور ادامه دادند.

برای کاهش زمان های تغییر محصول در خط تولید، تعویض قالب ها و ابزارهای تولیدی و تنظیم و ست آپ خط تکنیک SMED را معرفی کردند. مغز متفکر این تکنیک و بسیاری دیگر شیگئو شینگو shigeo shingo است.

هر شرکت صنعتی برای تولید محصولات خود به جز دستگاه ها و ماشین آلات تولیدی به تجهیزات دیگری چون قالب، فیکسچر، جیگ، مدل، دای و . . . نیز نیاز دارد. هنگام تغییر محصول تولیدی، آماده سازی و راه اندازی اولیه خط یا تعویض قالب مستهلک شده بعضا زمان بسیاری صرف می گردد تا خط و محصول جدید آماده تولید شوند. این مدت زمان در بعضی فرآیندهای تولید مانند پرسکاری، آهنگری، ریخته گری و دیگر پروسه های تولید ممکن است ساعت ها طول بکشد. طی این مدت، خط تولید متوقف بوده و پرسنل مستقیم تولید نیز بیکار می باشند.

تکنیک SMED این زمان ها را نشانه رفته و کاهش آن را هدف بنیادین خود قرار داده است و می گوید که زمان ایده آل تعویض قالب و تنظیم خط تولید در هر حالتی بایستی زیر ۱۰ دقیقه، Single Minute یا تک دقیقه ای باشد.

در ابتدا با نگاهی به خطوط تولید خود این را هدفی بلندپروازانه و نادستیافتنی می بینیم اما همانطور که گفتیم این یک اقدام نیست، یک سیستم و یک روش می باشد. این سیستم در چند فاز و در چند نوبت، طراحی و اجرا می گردد. در نخستین اجرا، اقدام ها و فعالیت هایی که هزینه زیاد و انرژی بالایی نیاز ندارند و تا حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد بهبود حاصل می شود انجام خواهند شد. در فازهای بعدی فعالیت های کاهش زمان تعویض قالب و تغییر خط تولید به مرور پیچیده تر، فنی تر و مهندسی تر می گردد تا به هدف نهایی که تعویض خط زیر ۱۰ دقیقه می باشد دست پیدا کنیم.

اجرای این سیستم تنها به پروسه های تولیدی و تعویض ابزارها و تغییر خطوط تولید منحصر نمی شود. در فعالیت هایی دیگر مانند نگهداری تعمیرات، بسته بندی، انبارش و . . . نیز اجرای این سیستم پیامدهای مطلوب و مثبتی خواهد داشت. جالب است بدانید تنها کسب و کارهای تولیدی نیست که از مزایای این تکنیک جالب بهبود بهره می برند، صنایع خدماتی همچون صنعت حمل و نقل و مسافرت هوایی، هتلداری، بهداشت و درمان نیز محل و مجال به کارگیری این سیستم می باشند.

بیشتر بخوانید : مجموعه مطالب تعویض تک دقیقه ای قالب – SMED