الزامات سیستم مدیریت کیفیت صنعت خودرو ISO TS 16949 در حوزه انبارش و موجودی مواد اولیه

در متن استاندارد بین المللی سیستم مدیریت کیفیت ISO TS 16949 2009 به مبحث انبارش و موجودی در یک بند جداگانه پرداخته شده است. مطلب زیر مختصر توضیحی بر الزامات این بند استاندارد می باشد. ابتدا متن استاندارد را ببینید.

۷-۵-۵-۱   انبارش و موجودی

” به منظور تشخیص خرابی، شرایط محصول در انبار باید در دوره های زمانی برنامه ریزی شده مورد ارزیابی قرار گیرد. “

جهت اجرای این الزام استاندارد شما باید شرایط نگهداری محصول نهایی و آماده شده را در انبار تعریف نمایید. برای تعریف چگونگی انبارش محصول در انبار، مواردی مانند نوع بسته بندی، شرایط محیطی انبار مانند دما، رطوبت، نور و . . . را برای نگهداری محصول در نظر بگیرید و مطابق این شرایط تعریف شده، محصول را نگهداری نمایید. این اقدام طبیعتا به عهده مسئول انبار، سرپرست و انباردار می باشد.

ممکن است شرایط نگهداری محصولات مختلف شرکت شما متفاوت باشد. شما نیز متناسب با ویژگی های محصول، شرایط انبارش را تعیین نمایید.

به جز تعریف شرایط نگهداری و انبارش و اجرای آن که با هدف جلوگیری از آسیب دیدن محصول انجام می شود بایستی چک لیستی را برای کنترل شرایط نگهداری و همچنین وضعیت خود محصول و محموله های بسته بندی شده، تهیه کرده و مسئول انجام ارزیابی را مشخص کنید. می توانید این مسئولیت را به عهده واحد کنترل کیفیت بگذارید.

به عنوان مثال عدم زنگ زدگی محصول می تواند یکی از موارد ارزیابی باشد. بازرس کنترل کیفیت در دوره های مشخص و منظم به عنوان مثال ماهیانه در انبار محصول حضور پیدا کرده و وضعیت محموله های محصول را مورد ارزیابی قرار می دهد. در صورتی که مشکلی برای محصول پیش آمده باشد باید نسبت به ارزیابی آسیب، اقدام شده و برای اصلاح آن تصمیم گیری گردد. اقدامات پس از شناسایی آسیب می تواند در چهارچوب رویه تعریف شده در روش اجرایی کنترل محصول نامنطبق صورت پذیرد.

از دیگر موارد آسیب های احتمالی می توان به نشتی مواد، فساد محصولاتی که از نوع مواد شیمیایی می باشند، آسیب ظاهری محصولاتی که مشخصات ظاهری دارند و . . . اشاره نمود. مثلا برای مشخصات ظاهری می توان گفت محصولی که رنگ آمیزی شده است، اگر دچار خراشیدگی و خراب شدن سطح آن شود باید مورد بازکاری قرار گیرد.

فرد مسئول ارزیابی انبار به جز محصولات نهایی بسته بندی شده، می تواند و حتی بهتر است که انبارهای قطعات نیم ساخته، مواد اولیه و دیگر اقلام مورد نیاز برای تولید را مطابق چک لیست از پیش طراحی شده، بررسی نماید و شرایط نگهداری این اقلام را ارزیابی نماید.

واحدهای دیگری همچون واحد نگهداری تعمیرات نیز می توانند در فرآیند ارزیابی دوره ای انبار مشارکت داشته و با بازدید از انبار فنی و قطعات یدکی، شرایط نگهداری و انبارش قطعاتی که حساس هستند و قیمت بالایی دارند را مورد ارزیابی قرار دهند.

۷-۵-۵-۱ انبارش و موجودی –  ادامه

” سازمان باید از یک سیستم مدیریت موجودی برای بهینه سازی زمان گردش موجودی و تضمین گردش موجودی مانند اولین ورودی اولین خروجی  FIFO ،  استفاده نماید. محصولات کم گردش مطابق روش اجرایی کنترل محصول نامنطبق تحت کنترل قرار گیرند. “

مهم این است که شما زمان گردش موجودی را بهینه سازی نمایید و در این راه از روش های شناخته شده و معمول مانند FIFO – اولین ورودی اولین خروجی –  First In First Out  می توانید  استفاده نمایید.

زمان گردش موجودی را می توان به این صورت تعریف نمود:

میانگین طول دوره هایی که مواد اولیه یا قطعات نیم ساخته محصولی وارد شرکت می شوند تا زمانی که به صورت محصول نهایی بسته بندی شده از شرکت خارج شده و به مشتری تحویل داده می شوند

مجموع و میانگین این دوره های زمانی هر چه کوتاه تر شود به لحاظ عملیاتی و مالی برای سازمان بهتر خواهد بود. مقدار کوچک تر میانگین زمان های گردش موجودی در شرکت یعنی این که هزینه هایی که برای تأمین و دریافت قطعات نیم ساخته و مواد اولیه و همچنین عملیات ساخت و تولید صرف شده اند زودتر تبدیل به درآمد و پول حاصل از فروش می گردد.

مطالعه مطلب ” گزارشی از یک برنامه بهبود، مطالعه موردی پروژه کاهش و بهینه سازی زمان گردش موجودی در یک شرکت تولیدی “ که یک پروژه اجرایی برای بهینه سازی زمان گردش موجودی ارائه می کند، بی فایده نخواهد بود.

در پایان ذکر این نکته لازم است که ممیزان سیستم مدیریت کیفیت ایزو تی اس ISO TS 16949 معمولا بیشتر روی قسمت اولیه این بند استاندارد تمرکز می کنند. آن ها طی ممیزی مطمئنا خواستار مشاهده سوابق ارزیابی دوره ای انبار می باشند. ارزیابی دوره ای انبار یکی از چندین مورد ارزیابی و آدیت می باشد که این استاندارد آن ها را الزامی کرده است و عمدتا شامل ممیزی داخلی سیستم مدیریت کیفیت، آدیت چرخه تولید، آدیت ایمنی شغلی و بهداشت حرفه ای، ممیزی محصول، ارزیابی نظام آراستگی محیط کار و همانطور که اعلام گردید ارزیابی دوره ای انبار می باشند. از قسمت دوم نیز عمدتا از شما خواهند خواست که مطابق سوابق و مستندات نشان دهید که اصل FIFO در انبارها رعایت می گردد که خود دلیل و مستندی بر بهینه سازی زمان گردش موجودی می باشد.